Handel a gospodarka Katowic
Handel a gospodarka Katowic
4 października, 2018
spodek w Katowicach
Palcem po mapie zabytków Katowic
12 października, 2018

Katowice na osi czasu – historia Katowic w pigułce

Katowice na osi czasu

W 1865 roku Katowice uzyskały prawa miejskie, jednak zapiski o tym mieście sięgają czasów średniowiecza. O ile jedna z pierwszych wzmianek o wsi Katowice pochodzi o wieku XVI, o tyle o historii miasta świadczą jego dzielnice. Mają bardzo długi rodowód, gdyż na ich miejscu znajdowały się słowiańskie osady rolnicze z XIV i XVI wieku oraz kuźnice żelaza.

Pochodzenie Katowic

Przez trzy stulecia Katowice były pod zwierzchnictwem Prus – najpierw rodu Hohenzollernów, potem Donnersmarcków, jednak do rozwoju miasta przyczynili się m.in. Polacy i Żydzi. Brak dominującego centrum, a jednoczesne rozwijanie się wielu odrębnych ośrodków kulturalnych, administracyjnych i gospodarczych przyczyniło się do stworzenia jednego, urozmaiconego organizmu miejskiego. Trudno ustalić, co pierwotnie oznaczała nazwa „Katowice”. Może wywodzić się od przezwiska kat – tak określano pierwszego osadnika – albo od słowa „kąty”, którymi nazywano chaty zagrodników pracujących przy wyrębie i przewożeniu drewna do kuźnicy bogucickiej. Kuźnica ta znajdowała się na jednej z najstarszych dzielnic (inne to: Dąb i Załęże).

Przemysłowe miasto dzięki kolei

Za rozwój wsi Katowice uważa się czas, gdy rozpoczęto budowę berlińskiej kolei w 1846 roku. Trasa prowadziła do Mysłowic. Przejęcie dóbr ziemskich przez rodzinę Wincklerów miało ogromne znaczenie. Do osad położonych po obu stronach rzeki Rawy przybywano w interesach. Franz Winckler, przedsiębiorca i sztygar górniczy, przekształcił okoliczne wioski w przemysłowe miasto. Ważny był 1838 rok, kiedy kupił dobra rycerskie Katowic od Lehmanna, a w 1841 r. przeniósł tam zarząd swoich dóbr.

Przy linii wschód-zachód powstały dwa istniejące dziś place – Rynek i Wolności. Pierwszy przecięła droga północ-południe, prowadząca z Mikołowa do Królewskiej Huty (dziś Chorzów) i Bytomia. Szybko po otrzymaniu praw miejskich (1865 r.) Katowice zyskało rangę powiatu.

Wojna niestraszna rozwojowi miasta

Przełom XIX i XX wieku upływał pod znakiem intensywnego rozwoju przemysłu, hut i kopalni. Upiększeniom ulegała miejska architektura. Wzniesiono pierwszy monumentalny obiekt – kościół ewangelicki przy ul. Warszawskiej (1856-1858), później neogotycki kościół Najświętszej Marii Panny przy ul. Mariackiej (1870 r.). U schyłku XIX wieku powstało kilka instytucji, które miały znaczącą rolę w rozwoju gospodarki Katowic: Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, Państwowa Dyrekcja Poczt, Górnośląska Konwencja Węglowa.

Pomimo wybuchu I wojny światowej Katowice nie ucierpiały przemysłowo. Duże znaczenie odegrały powstania śląskie i akcja plebiscytowa, które zadecydowały o przyłączeniu miasta do państwa polskiego (20 czerwca 1922 r.).  Lata międzywojenne były dla Katowic okresem intensywnego rozwoju. Wcześniej prowincjonalny ośrodek przemysłowy stał się stolicą najbogatszego regionu, centrum gospodarczym Polski. Wraz z przypływem kapitału wzrastały nowe obiekty infrastruktury miejskiej, na dzielnicach zaczęły pojawiać się luksusowe, jak na tamte czasy, osiedla willowe i monumentalne budowle sakralne. W 1927 roku możliwe było połączenie lotnicze z Warszawą. Symbolem dramatycznej walki w obronie Katowic przed wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 roku stała się Wieża Spadochronowa w Parku im. Tadeusza Kościuszki i Dom Powstańca przy ul. Matejki. Nie sposób nie wspomnieć o jednym z bardziej znaczących wydarzeń powojennych – pacyfikacji górników strajkujących w kopalni „Wujek”. Trzy dni po wprowadzeniu stanu wojennego rozstrzelano dziewięciu strajkujących. Na ich cześć wzniesiono pomnik-krzyż przy bramie kopalni.

8 września 1939 cały Górny Śląsk został włączony do III Rzeszy, czyniąc z Katowic siedzibę prowincji.  Poza spaleniem synagogi przy ul. Mickiewicza i rozebraniem budynku Muzeum Śląskiego nie było większych szkód budowlanych. Odzyskanie rangi ośrodka przemysłowego  nastąpiło po wyzwoleniu w 1945 roku. Na trzy lata uległa zmiana nazwy Katowic – w 1953 roku zmienioną ja na Stalinogród.

Katowice mogą pochwalić się jedyną w regionie wyższą uczelnię humanistyczną – Uniwersytetem Śląskim. Symbolem miasta stała się Hala Widowiskowo-Sportowa „Spodek”.
Katowice są stolicą metropolii rzymskokatolickiej (do 1992 roku miasto było siedzibą diecezji).

Oceń wpis!
[Ocen: 0 Średnia: 0]

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Wykorzystujemy pliki cookies do prawidłowego działania strony, aby oferować funkcje społecznościowe, analizować ruch i prowadzić działania marketingowe. Więcej informacji znajdziesz w polityce cookies.
Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies? Ok